طلاق کسب و کار من است

ماهنامه جامعه پویا - سندوس محمدی: طلاق این روزها به یک آسیب مهم اجتماعی تبدیل شده است. استفاده عده ای سودجو از این مسئله باعث شده حلقه ای موسوم به «فروشندگان طلاق» شکل بگیرد، حلقه ای که در دامن زدن به مسئله طلاق توافقی نقش زیادی دارد.

زمانی که صفت «توافقی» به کلمه «طلاق» افزوده می شود، ممکن است در آغاز، این گونه به نظر برسد که قرار است همه چیز خوب پیش برود. بااینکه معمولا صیغه طلاق در کمترین زمان ممکن جاری می شود؛ ولی این فقط ظاهر مسئله است. چند هفته قبل، محمدعلی زنگانه، مدیر کل پیشگیری های فرهنگی و اجتماعی معاونت پیشگیری های فرهنگی و اجتماعی معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه گفت: «در شش ماه اول سال 94، طلاق توافقی با 81 هزار و 982 مورد، اولین و مهریه با 67 هزار و 82 مورد، بیشترین دعاوی مربوط به حوزه خانواده را به خود اختصاص دادند». به نظر می رسد با وجود اینکه درباره طلاق توافقی در یک سال اخیر، هشدارهای زیادی از سوی مسئولان و کارشناسان داده شده است، با این حال بین انواع طلاق همچنان آمار بالایی دارد.

پیچیدن نسخه طلاق توافقی

«بهترین گزینه برای شما طلاق توافقی است. اگر نخواهید توافق کنید، آن گاه طلاق شما ممکن است چند ماه یا چند سال هم طول بکشد. ما پرونده هایی داریم که با وجود اینکه سه سال از درخواست طلاق می گذرد، ولی هنوز به نتیجه نرسیده». اینها گفته های منشی یک موسسه وکالت است که حتی قبل از اینکه از امکان سازش زوجین سخن بگوید، نسخه طلاق و آن هم از جنس «توافقی» را تجویز می کند. منشی، این موسسه ادامه می دهد: «چون در کشور ما حق طلاق با مرد است، شما فقط زمانی می توانید درخواست طلاق بدهید که شوهرتان مشکل داشته باشد در غیر این صورت بهترین گزینه، استفاده از طلاق توافقی است».

از منشی درباره امکان گرفتن مهریه سوال می کنم که می گوید: «می توانیم از راه های مختلفی برای تحت فشار قرار دادن همسرتان استفاده کنیم و از این طریق، مقداری از مهریه را از او بگیریم؛ هرچند امکان گرفتن کل مهریه وجود ندارد و معمولا باید مقداری از آن را برای توافق بخشید؛ وی نگران نباشید، مجبور نیستید از تمامی حق تان بگذرید». قبل از اینکه سوال بعد را بپرسم، گزینه جالب تری را روی میز می گذارد: «به دفتر ما مراجعه کنید و مطمئن باشید با مشاوره حضوری، راه حل های بهتری برای مشکل شما وجود دارد».

قبل از اینکه مکالمه تمام شود، از او درباره رقمی هم که به عنوان دستمزد می گیرند، سوال می کنم که می گوید: «بسته به زمانی که شما بخواهید طلاق بگیرید و حقوقی که بخواهید بگیرید رقم دستمزد فرق می کند». بر این اساس و به گفته خانم منشی، طلاق توافقی یک هفته ای با حداقلی از مهریه، دو میلیون تومان هزینه دارد؛ اما اگر طلاق توافقی نباشد، کار سخت تر می شود و رقم بالاتر می رود. خانم منشی قبل از اینکه گوشی را بگذارد، باز هم بر طلاق توافقی تاکید می کند و می گوید: «باز هم می گویم که به نفع شماست که طلاق توافقی باشد، زیرا زودتر به نتیجه می رسید».

این مورد فقط یکی از موسسات فروش طلاق بود که طبق گفته های منشی، آدرس دفترش جایی حوالی میدان هفت تیر است؛ اما مسئله زمانی جالب تر می شود که مکان نصب این آگهی را بدانید. این آگهی طلاق در یکی از پررفت و آمدترین نقاط میدان انقلاب نصب شده بود؛ جایی که هر روز محل رفت و آمد افراد بسیاری است و مطمئنا بسیاری از آنها با این آگهی برخورد می کنند.

بساط مجازیِ فروش طلاق

بعضی از این دکان های فروش طلاق هم بساط شان را در دنیای مجازی پهن کرده اند. این روزها که قسمت اعظمی از وقت افراد جامعه، به گشت و گذار در فضاهای مجازی اختصاص دارد، قطعا بهترین مکان برای تبلیغ طلاق هم همین جا خواهد بود.

1. تماس با موسسه و مشاوره اولیه با مشاور مربوطه و تعیین وقت ملاقات حضوری

 2. حضور در وقت مقرر و مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری

3. عقد قرارداد و امضای وکالت نامه

4. تنظیم توافقات زوجین.

5. تحویل مدارک به موسسه از جمله سند نکاح نامه، اصل شناسنامه و کارت ملی زوج، اصل شناسنامه و کارت ملی زوجه

6. ارجاع پرونده به وکیل اجرا و شروع مراحل اجرائی

7. گرفتن گواهی عدم امکان سازش و حضور وکیل در دفترخانه برای اجرای صیغه طلاق

اینها هفت مرحله ساده طلاق توافقی هستند که در یکی از سایت های طلاق، به عنوان مراحل طلاق توافقی از لحظه ای که شما وارد سایت می شوید تا لحظه ای که صیغه طلاق جاری می شود، ذکر شده اند. آنها چنان به کار خود مطمئن هستند که به راحتی یک لیوان آب خوردن و با یک تماس ساده، اولین مرحله از طلاق توافقی تان را پشت سر گذاشته اید. این یک سایت همه چیز تمام است،؛ سایتی که در آن، درباره مسائل مختلف حقوقی، اطلاعات کاملی وجود دارد.

قالب جالب سایت و چینش مطالب، به حدی مسحورکننده است که اگر اتفاقی هم گذرتان آنجا افتاده باشد، دست کم 10 دقیقه ای در این سایت خواهید ماند و از امکانات آن استفاده خواهید کرد. راه های ارتباط با کارمندان موسسه هم زیاد هستند؛ از شماره تلفن ثابت و شماره موبایل گرفته تا ایمیل و مراجعه حضوری. اینها راه های ارتباط شما با موسسه ای است که بسیار سریع و به هر قیمت، شما را به هدف مورد نظرتان می رساند. با یکی از شماره هایی که در سایت قرار داده شده است تماس می گیریم.

از لحن جواب دادن مرد میان سالی که گوشی را بر می دارد، می توان فهمید که عجله دارد و فرصت زیادی برای حرف زدن ندارد. هرچند معلوم نیست اگر عجله هم نداشت آیا باز هم با این سرعت، طلاق توافقی را تجویز می کرد؛ ولی به هر حال نسخه طلاق توافقی پیچیده و اطمینان خاطر داده می شود که اگر طلاق را به دست آنها بسپاریم.

آن گاه حتما رقم زیادی از مهریه را هم خواهیم گرفت. زمانی که می پرسد رقم مهریه شما چقدر است، شرایط متفاوت می شود؛ زیرا قرار است رقمی را از مهریه، که پنج درصد آن می شود، به عنوان حق وکالت بردارند؛ البته آن کارمند با گفتن اینکه موسسات دیگر 10 درصد از مهریه را می گیرند. خیال کسی را که آن سوی خط است، راحت می کند که سرش کلاه نرفته است. پنج درصد هم که برای راحت شدن از شر یک زندگی از هم پاشیده، آن هم در کمترین زمان، چیزی نیست!

گزینه طلاق توافقی روی میز است

«دختر خاله ام شماره یک نفر را بهم داده، می گوید کارش خیلی خوب است». مهتاب 26 ساله است و در 17 سالگی با همسرش آشنا شده و بعد از مدتی با او ازدواج کرده است؛ هرچند به گفته خودش اختلافات با همسرش از همان روزهای نامزدی شروع شد؛ اما زندگی آنها هفت سال دوام آورده است. مهتاب زمانی که دخترش یک ساله و پسرش دو ساله بود از همسرش جدا شد؛ ولی بعد از مدتی دوباره با اصرار خانواده ها با شوهر سابقش ازدواج کرد؛ ولی حالا یک سال از ازدواج دوم نگذشته ه دوباره می خواهند از هم جدا شوند.

بار اولی که طلاق گرفتند، طلاق شان به صورت توافقی بود:«مهریه را بخشیدم؛ ولی بچه ها را با خودم بردم. من به خاطر بچه ها دوباره برگشتم ولی فایده نداشت. این آدم همان آدم سابق است، ادعا می کند عوض شده؛ ولی در عمل همان است». این بار هم می خواهد توافقی جدا شود و دوباره می خواهد بچه ها را نزد خودش نگه دارد. وکیلی که به او معرفی شده است، یک هفته و با 700 هزار تومان دستمزد، قرار است به او کمک کند تا از همسرش جدا شود. این تنها ماجرا یکی از هزاران زندگی در این کشور است که قرار است سرنوشتش به طلاق توافقی ختم شود.

لیلا 28 ساله به تازگی و بعد از یک سال و نیم زندگی با همسرش از او جدا شده است. او می گوید: «چون همسرم توانایی خرید خانه را نداشت، در طبق بالای خانه پدرشوهرم ساکن شدیم. چون به خانواده شوهرم نزدیک بودیم. آنها در زندگی ما خیلی دخالت می کردند. شوهرم ترجیح می داد بیشتر اوقات مان را با خانواده اش بگذرانیم. بیرون رفتن، مسافرت رفتن و حتی ناهار خوردن مان با خانواده اش بود. همین باعث شد بعد از مدتی با اینکه خیلی همسرم را دوست داشتم،ولی دیگر نتوانم این وضعیت را تحمل کنم و به خانه پدرم بازگردم؛ ولی می دانستم که فایده ای ندارد.

شوهرم نمی خواست من را طلاق دهد؛ ولی وقتی اصرارم را دید مجبور شد». او ادامه می دهد: «از همه حقوقم گذاشتم. همه مهریه ام را بخشیدم، حتی جهیزیه ام را هم با خودم نیاوردم و خودشان پس فرستادند. تنها چیزی که می خواستم رها شدن از آن مشکلات بود». او از موافقان طلاق توافقی است و می گوید: «اگر طلاق توافقی نبود، آن قدر خسته بودم که حوصله مشکلات طلاق را هم نداشتم؛ ولی خوشبختانه با طلاق توافقی خیلی زود همه چیز تمام شد».

گاه طلاق توافقی پیش از برگزاری جشن عروسی اتفاق می افتد. سمیرا 21 ساله حدود یک سال با همسرش عقد بود و قبل از اینکه مراسم عروسی برگزار شود به دلیل اینکه نمی توانست اخلاق مردسالارانه شوهرش را تحمل کند از او جدا شد. او می گوید: «من و حمید همدیگر را دوست داشتیم ولی دوست داشتن به تنهایی کافی نبود و من در جو متفاوتی بزرگ شده بودم و نمی توانستم زورگویی هایش را تحمل کنم. تفاوت فرهنگی خانواده های مان عامل اصلی جدایی مان بود».

او به صورت توافقی و در کمتر از یک هفته از همسرش جدا شد. طلاق توافقی به سرعت یک چشم بر هم زدن و بدون هیچ تلاشی برای نگه داشتن زندگی مشترک، می تواند به بنیان خانواده آسیب بزند؛ اما در مواردی نیز می تواند از آسیب های گسترده تر جلوگیری کند، به همین دلیل است که درباره این پدیده، هنوز اظهارنظرهای متفاوتی را می شنویم.